Używamy Cookies w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Korzystanie z serwisu jest równoznaczne ze zgodą na wykorzystanie plików cookies w celach statystycznych . Dalsze korzystanie z tego serwisu oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Możesz zarządzać ciasteczkami poprzez ustawienia przeglądarki. Więcej informacji w naszej polityce prywatności.
03.06–02.10.2022

OPOWIEŚCI OKRUTNE

Aleksandra Waliszewska i symbolizm Wschodu i Północy

Kuratorki: Alison M. Gingeras, Natalia Sielewicz

Zobacz katalog wystawy
w M Sklepie

[Biały kudłaty kot na gradientowym pomarańczowo-żółtym tle. Kot ma czerwono-niebieskie oczy, w różowych łapach o długich palcach trzyma złoty flet, na którym gra w skupieniu]

Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2020, akwarela i gwasz na papierze, 30,9 × 22,9 cm

Dzięki uprzejmości artystki
01

Wystawa

Opowieści okrutne to wyprawa w fantastyczne uniwersum wizualne Aleksandry Waliszewskiej.

Ponad dwieście prezentowanych prac ukazuje twórczość artystki w dialogu z nieobecnymi w zachodnim kanonie symbolistami z Polski, krajów bałtyckich, Czech i Ukrainy. Pozwala to spojrzeć w szerokim kontekście na zajmujące Waliszewską baśniowe motywy, apokaliptyczne scenariusze i przesiąknięte znaczeniami bałtosłowiańskie krajobrazy: mokradła, mroczne leśne ostępy, zagubione autostrady i ponure przedmieścia. Osnowę wizualnych opowieści artystki stanowi metafora, która odwołuje się do pierwotnych emocji – miłości, pożądania, niepokoju i lęku przed śmiercią. 

[Blond dziewczyna z kosą na białym koniu w nocnym krajobrazie. Na pierwszym planie liście]
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2013, gwasz na papierze, 24,7 × 34,7 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Naga kobieta z trupią czaszką w miejscu głowy leży rozłożona na ilustrowanej księdze. W pokrwawionej ręce trzyma ciernie]
Marian Wawrzeniecki, Stara prawda w księgach leży, 1910, farba olejna na płótnie, 58 × 48,6 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie, MP 946 MNW

Kuratorki wystawy Alison M. Gingeras i Natalia Sielewicz nadały tej największej dotąd prezentacji okazałego dorobku Waliszewskiej formę nieszablonowej monografii, inspirowanej wyraźnie przednowoczesnym kanonem historii sztuki, który stanowi szkielet artystycznego imaginarium malarki. Opowieści okrutne pomyślano jako wizualne drzewo genealogiczne artystki, na którym niesamowitej ikonografii Waliszewskiej nadano spekulatywny rodowód historyczny. Wystawa koncentruje się na właściwym zarówno artystce, jak i symbolistom, dążeniu do wyzwolenia się spod reżimu realizmu i naturalizmu. Dzięki zaproponowanemu przez kuratorki szerokiemu ujęciu tematu Opowieści są swoistą „wystawą w wystawie” i upominają się o bardziej inkluzywne spojrzenie na ruch symbolistyczny, poszerzony o artystów z krajów bałtyckich i Europy Wschodniej.

 

[W ciemnym pomieszczeniu stojąca tyłem do widza dziewczyna spogląda przez okno, za którym widoczne nocne niebo z wielkimi żółtymi oczami]
1 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2018, gwasz na papierze, 42 × 29,5 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Dziewczyna siedząca przy stole zakrywa twarz, nad nią wisi wiele par oczu i uzębionych uśmiechów]
2 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2020, gwasz na papierze, 42 × 29,5 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Utrzymany w różach i fioletach portret kobiety, jakby w wodzie, z elektryzującymi czerwonawymi oczami]
3 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2021, akwarela na papierze, 30,7 × 22,7 cm
Dzięki uprzejmości Artystki

Symbolizm wyłonił się jako stanowisko artystyczne „wobec poczucia przynależenia do tonącego świata, do ostatniego pokolenia w długim ciągu następujących po sobie przeszłości” [1] oraz dekadencka odpowiedź na nadchodzący upadek dawnego porządku. Ten raczej pesymistyczny światopogląd rezonuje z naszą pełną niepokojów epoką, w której za sprawą Waliszewskiej owe idee odradzają się w XXI wieku. W dzisiejszych czasach wielkich przemian niepowtarzalne spojrzenie artystki na symbolizm wyposaża ją w język i estetykę, dzięki której może się ona przyjrzeć najgłębszym ludzkim niepokojom. 

Twórczością Waliszewskiej, podobnie jak obrazami jej poprzedników, wydaje się rządzić logika snów. Stałymi motywami jej prac są konflikty na tle fizycznym i seksualnym, relacje między gatunkami, zachowania wampiryczne, uszkodzenia i hybrydyczność ludzkiego ciała. Artystka konsekwentnie eksploruje psychodeliczną i gotycką atmosferę rozmaitych topografii. W onirycznym pejzażu malarka umieszcza sceny rozpadu i przemocy. Te „sceny rodzajowe” ukazują koszmarną rzeczywistość i burzą nasze wyobrażenia o postępie i linearnej ciągłości.

[Słoneczny pejzaż ze spiralnie wijącą się spiczastą górą, porośniętą drzewami, na jej szczycie zabudowania, w tle liczne chmury]

Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Bajka (Bajka o zamku), 1909, tempera na tekturze

Narodowe Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa w Kownie, Čt 6

 

Włączenie do wystawy prac takich artystów, jak: Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (Litwa, 1875–1911), Jaroslav Panuška (Czechy, 1872–1958), Kristjan Raud (Estonia, 1865–1943) czy Teodors Ūders (Łotwa, 1868–1915) – we współbrzmieniu z twórczością Waliszewskiej – zakorzenia ich ikonografię w wiejskich sceneriach, autochtonicznych źródłach literackich, mitologiach i ludowej obyczajowości. Chociaż wielu twórców prezentowanych w Opowieściach okrutnych wyjeżdżało po naukę i kontakty towarzyskie z rodzinnych miejscowości do kulturalnych metropolii takich jak Petersburg, Paryż czy Drezno, to wypracowali własne języki i tradycje artystyczne, które wywarły wpływ na tworzenie się nowych stylów w Kijowie, Pradze, Krakowie, Wilnie, Rydze, Tallinie i wielu innych miastach. Ich twórczość położyła podwaliny pod autonomiczną kulturowo i historycznie tożsamość narodów, które na przełomie XIX i XX wieku pozostawały pod rządami wielkich imperialnych mocarstw.

[Czerwona postać siedzi w lesie z twarzą w rękach w geście rozpaczy, nad nią wiją się złowrogo uczłowieczone drzewa]
Antanas Žmuidzinavičius, Żałość, 1906, farba olejna na płótnie, 100,5 × 90 cm
Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki w Wilnie, T-2430
[W nocnym krajobrazie na tle księżyca w pełni ukazany jest baranek z krzyżem. Na ziemi leży martwa gazela upolowana przez geparda]
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2019-2020, gwasz na papierze, 37,8 × 27,8 cm
Dzięki uprzejmości Artystki

W przypadku polskiego symbolizmu Waliszewska odrzuca współczesny pogląd, który przypisuje jego twórcom anachroniczność, przesadną figuratywność i dekoracyjność. Sama nawiązuje do takich artystów jak: Bolesław Biegas (1877–1954), Mieczysław Jakimowicz (1881–1917), Edward Okuń (1872–1945), Jan Rembowski (1879–1923), Marian Wawrzeniecki (1863–1943) i Witold Wojtkiewicz (1879–1909) jako swoich najważniejszych poprzedników, którzy zasługują na to, by historia sztuki przyjrzała się im na nowo. Odważny formalizm i przystępność symbolistycznego stylu umożliwiły jego przenikanie do szerokiej sfery wizualnej – zdominował on okładki książek, ekslibrisy, winiety, scenografię teatralną, wzory medali i banknotów. Echa tej masowej obecności w kulturze w początkach XX wieku odzywają się w sposobie, w jaki sztuka Aleksandry Waliszewskiej przekracza dzisiejszy kontekst muzealny. Twórczość artystki znajduje swoich odbiorców niezależnie od niego, drogą alternatywną, przez popularne platformy takie jak Instagram, a także okładki książek i płyt, t-shirty, tatuaże i inne powszechnie dostępne, reprodukowane masowo nośniki.

[Na tle nastrojowego nokturnowego nieba Wolter w czarnej tunice napotyka skałę z własną podobizną]

Bolesław Biegas, Voltaire, 1928–29, farba olejna na płycie, 44 × 59,5 cm

Fundacja im. Bolesława Biegasa w Polsce
02

Aleksandra Waliszewska

Aleksandra Waliszewska (ur. w 1976 roku w Warszawie) jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Przyszła na świat w rodzinie o wyjątkowych tradycjach artystycznych, jest czwartym pokoleniem kobiet-twórczyń. Jej prababka Kazimiera Dębska to znana autorka bajek dla dzieci. Babka – rzeźbiarka Anna Dębska – zasłynęła po wojnie jako twórczyni ekspresyjnych przedstawień zwierzęcych. A matka, Joanna Waliszewska, to również profesjonalna artystka. Ze względu na swój szczególny rodowód w linii żeńskiej Waliszewska od najmłodszych lat chłonęła rozmaite metody opowiadania historii poprzez obrazy. Wystawa Opowieści okrutne to pierwszy publiczny pokaz, na którym przykłady ich dzieł prezentowane są obok siebie. 

Artystka sytuuje się poza polem debaty sztuki współczesnej – tworzy odważne, nastrojowe obrazy, które przemawiają nie tylko do tradycyjnych widzów muzeów i galerii, ale także odbiorców muzyki niezależnej i kultury masowej. Ze swojej warszawskiej pracowni Waliszewska dociera do olbrzymiej międzynarodowej publiczności urzeczonej narracjami zawartymi w jej sztuce. Dzięki tak wyraźnemu śladowi cyfrowemu jej twórczość znajduje się na styku z popkulturą i gości na przykład na okładkach płyt – muzycy widzą w jej sztuce swoisty urok właśnie dlatego, że stanowi wgląd do innego świata. Urzekający anachronizm wizualnego wszechświata Waliszewskiej uczynił z niej postać kultową, a przystępność jej malarstwa wykracza poza elitarne odniesienia kulturowe, którymi się ono karmi.

03

Rozdziały wystawy

CHOROBA, ŚMIERĆ I ŻAŁOBA   

Śmierć jest wszechobecna w dorobku Aleksandry Waliszewskiej. Na jej obrazach regularnie pojawiają się: szkielety, ciała obdarte ze skóry; odsłonięte narządy; sączące się rany; gnijące trupy; twarze, spod których wyzierają kości czaszki; trumny; rozkopane groby; szafoty i trzymane przez kostuchy kosy. Alegoryczne przedstawienia kruchości ludzkiego ciała były głównym filarem produkcji artystycznej, począwszy od przedstawień w średniowiecznych iluminowanych manuskryptach, przez tańce śmierci na piętnastowiecznych drzeworytach, po usiane czaszkami obrazy złotego wieku Niderlandów. Makabreska Waliszewskiej obficie czerpie z dzieł mistrzów symbolizmu z kręgu Młodej Polski – Witolda Wojtkiewicza, Mieczysława Jakimowicza, Jana Rembowskiego, którzy w egzystencjalnym zmaganiu z własnymi nieuleczalnymi schorzeniami łączyli tragizm z ironią, a autosatyrę z właściwą dandysom autopromocją. Charakterystyczne poczucie humoru artystki tworzy przeciwwagę dla nadmiarowego patosu podejmowanych tematów. Artystka z przekorą umieszcza punków i pijaków w centrum młodopolskich przedstawień żałobnych. Wiele z jej prac przenika wywrotowa interpretacja motywu vanitas i kruchości materii. Być może fakt, że liczne prace malarzy z kręgu Młodej Polski zaginęły lub zostały zniszczone podczas drugiej wojny światowej inspiruje malarkę do odtwarzania tych słynnych scen.

[Postać kobieca zanurzona w błocie do pasa spogląda w stronę widza. Na powierzchni błota unoszą się trupie czaszki i niedopałki papierosów, w tle mroczny las]
1 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2012, gwasz na papierze, 34,8 × 24,8 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Naga młoda kobieta przegląda się w lustrze, w którym widać tę postać z trupią czaszką i kośćmi udowymi i piszczelami w miejsce żywego ciała]
2 / 3
Stefan Żechowski, Młodość i starość, 1964, ołówek i pastel na papierze, 29,5 × 21 cm
Kolekcja Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie
[Młoda naga kobieta stojąca przodem do widza jest obejmowana przez kościotrupa]
3 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2007, gwasz na papierze, 35 × 24,9 cm
Dzięki uprzejmości Artystki

UPIÓR: SŁOWIAŃSKA FIGURA ŻYWEGO TRUPA 

W świecie żywych trupów Waliszewskiej pobrzmiewają echa słowiańskiej historii upioryzmu. Posiłkując się szerokim spektrum materiałów źródłowych – od średniowiecznych manuskryptów, po prace dziewiętnastowiecznych symbolistów z Polski, krajów bałtyckich i Czech, których tematyką była mroczna figura upiora – wystawa Opowieści Okrutne wzbogaca ten trop kulturowy i wprowadza go wraz z artystką w świadomość XXI wieku. Analogicznie w swoim prowokacyjnym studium na temat upioryzmu badacz Łukasz Kozak dowodzi, że upiory, znane również pod nazwą strzygoni i wieszczych, zależnie od ich geograficznej specyfiki, uosabiały pamięć niepokojów, uczynków i wydarzeń z prawdziwego życia. Symbolizują również ludzi, którzy padli ofiarą wykluczenia i prześladowania za życia, przez co nie mogli zaznać spokoju po śmierci. Bohaterki i bohaterowie obrazów Waliszewskiej – niczym upiory – pozostają na marginesie norm społecznych i zwyczajnych ludzkich relacji, zachowując jednocześnie rozmaite formy autonomii.

[Dwugłowy smok z ogromnymi skrzydłami, łuskowatym ciałem i twarzami długowłosych kobiet oplata wężowymi ramionami i dusi leżącego na ziemi mężczyznę]
Bolesław Biegas, Wampir w postaci smoka, 1917, farba olejna na płycie, 54 × 38 cm
Fundacja im. Bolesława Biegasa w Polsce
[Leżącą na łóżku długowłosą postać kobiecą w bieli nawiedza ogromny ptak-wąż]
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2018, gwasz na papierze, 24,7 × 34,7 cm
Dzięki uprzejmości Artystki

KOTOMANIA I ANIMALIA 

Jeżeli jakiś motyw spaja dwie dekady twórczości Waliszewskiej, to jest nim wszechobecna postać kota. Jej koty to nie zwykłe domowe mruczki. Wylegują się leniwie we wnętrzach stylizowanych na młodopolskie salony, palą papierosy, pochłonięte dyskusją, uczestniczą w bitwach, odprawiają krwawe rytuały. Koty to niejednoznaczni świadkowie tragedii i rozpaczy, stale obecni na jej płótnach. Bywają także potworami, a ich potworność – równie urzekająca, co niepokojąca – wabi patrzącego na graniczne terytorium między człowiekiem a zwierzęciem, między żywymi i umarłymi. Kobietom i innym grupom społecznym, którym na przestrzeni historii odmawiano praw, identyfikacja ze zwierzęciem pozwalała przekroczyć granice ludzkiej tożsamości i odzyskać wywrotowy potencjał „zwierzęcia we mnie”. 

Waliszewska przyszła na świat w rodzinie o wyjątkowych tradycjach artystycznych. Jest czwartym pokoleniem kobiet-twórczyń, które w swoich pracach sięgają do wątków animalistycznych. Prababka artystki Kazimiera Dębska to znana autorka bajek dla dzieci. Babka – rzeźbiarka Anna Dębska zasłynęła po wojnie jako autorka ekspresyjnych przedstawień zwierząt, a matka Joanna Waliszewska jest również profesjonalną artystką. Na tej wystawie po raz pierwszy przykłady ich dzieł są prezentowane obok siebie.  

[Przeskalowana ogromna postać białej kotki siedzącej jak kobieta ze skrzyżowanymi nogami na tle lasu spogląda na malutkie białe konie]
1 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2015, gwasz na papierze, 34,8 × 24, 8 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Żółta kocica o kobiecych cechach i z piersiami siedzi na stołku, spod którego wyzierają fioletowe trupie czaszki]
2 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2021, gwasz na papierze, 30,9 × 22,8 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
[Stojący na dwóch łapach kot o czarnym owłosieniu  gra na pianianie i spogląda na widza szczerząc kły]
3 / 3
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2010, gwasz na papierze 34,8 x 24,8 cm
Dzięki uprzejmości Artystki

ZAKLĘTE KRAJOBRAZY: LAS I MOKRADŁA 

Syreny, kościotrupy, jaszczurze femmes fatales, zombie i inne zbłąkane dusze – las i mokradło w dorobku Waliszewskiej to pełna napięć, enigmatyczna przestrzeń, zamieszkiwana przez cały bestiariusz nadprzyrodzonych stworzeń, w której dochodzi do spotkania życia ze śmiercią. W twórczości bałtosłowiańskich symbolistów, jak u Waliszewskiej, w błotnistej mazi pragnienia stają się rzeczywistością. Trzęsawisko – jedna z nazw, jakimi polszczyzna określa mokradło, ma ten sam rdzeń co słowo „trząść”. Sugeruje to istnienie niebezpiecznych związków między strachem odczuwanym tuż przed utratą gruntu pod nogami i upadkiem w otchłań a ekstazą.

Mężczyzna pochyla się nad lustrem wody, spod którego wystają ręce i obejmują jego głowę.
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2017, gwasz na papierze, 24,7 × 34,7 cm
Dzięki uprzejmości Artystki
Pejzaż z polami poprzecinany strugami deszczu.
Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Góra, 1906, tempera na papierze, 48,7 × 46,8 cm
Narodowe Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa w Kownie

O MATRIARCHACIE, MATCE BOSKIEJ, PANNACH MORSKICH I DZIEWICACH KAPŁANKACH

Znana z niesubordynowanych gestów wobec historii sztuki Waliszewska często rewiduje klasyczne tematy, których głównymi bohaterkami są kobiety. Chrześcijańskie Madonny, średniowieczne dziewice, pogańskie kapłanki albo wiedźmy i ludowe syreny artystka reinterpretuje na swój sposób i napełnia własną wrażliwością i makabreską. W wielu obrazach Waliszewskiej kobiety istnieją wśród innych kobiet w osobliwej jednopłciowej dystopii, niespętane przez antagonizm płci.

Kiedy sięga po istniejące symbolistyczne przedstawienia kobiet, przekształca je i personalizuje. Cała jej twórczość podważa dawne alegoryczne konwencje przedstawiania kobiety jako uosobienia społecznych plag, grzechów i związanych ze sferą seksu niepokojów. Niektórzy z jej ulubionych artystów ukazywali alegoryczne postaci kobiece bez indywidualnych rysów. Kobiety na obrazach Waliszewskiej są w wysokim stopniu zindywidualizowane – często wzorowane na podobiznach przyjaciółek lub znanych osobistościach. Czasem artystka świadomie stawia własne bohaterki w moralnie dwuznacznym świetle. I choć popełniają nieraz dość ponure czyny – bywają wampirkami, kanibalkami i morderczyniami – to nigdy nie poddają się męskiej ocenie. Niezależnie od swojej nikczemności czy rozpusty pozostają sprawcze.

[Kobieca postać z długimi blond włosami siedzi na schodach przed czerwonym domem, z okien wyzierają kotowate postaci]
Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2021, farba olejna na płótnie, 50× 73 cm
Dzięki uprzejmości Artystki, fot. Jacek Łagowski
[Ubrana w długą czerwoną suknię blondwłosa kobieta stoi na stogu kwiatów, po obu stronach świeczniki ze świecami, w tle brodaty mężczyzna siedzący przy fortepianie]
Maria Anto, Piwnica Wandy Warskiej, 1970, farba olejna na płótnie, 80 × 80 cm
Muzeum Warszawy, MHW 18625
04

Artystki i artyści

[Stylizowana na wczesnorenesansową scena bitewna z kobietą na czerwonym koniu w centrum, która przebiją bardzo długim mieczem mężczyznę z opaską nazistowską, w tle syrena na żółtym koniu]

Aleksandra Waliszewska, bez tytułu, 2020, farba olejna na płótnie, 50 × 73 cm

Dzięki uprzejmości Artystki, fot. Jacek Łagowski

Kolofon

Kuratorki

Alison M. Gingeras, Natalia Sielewicz

Produkcja

Maria Nowakowska
współpraca: Maja Łagocka, Aleksandra Nasiorowska

Projekt architektoniczny

Tomasz Chmielewski, Magdalena Romanowska

Identyfikacja wizualna

Anna Goszczyńska
OKI OKI Studio

Dodatkowe kwerendy

Łukasz Kozak, Jacek Staniszewski

Redaktorka prowadząca

Aleksandra Urbańska

Komunikacja

Marta Bartkowska, Józefina Bartyzel, Aleksandra Długołęcka, Anna Szałas, Aleksandra Urbańska, Iga Winczakiewicz

Tłumaczenia

Ewa Kanigowska Giedroyć
Mariya Redkva

Korekta angielska

Graham Crawford

Koordynacja programu publicznego

Paweł Nowożycki

Edukacja

Dominika Jagiełło, Marta Przybył, Petra Skarupsky, Aniela Trojanowska, Katarzyna Benda, Bernard Wnuk, Cezary Wierzbicki, kolektyw Blyzkist

Biogramy artystów

Wiktoria Orzechowska

Muzeum Dostępne

Marta Przasnek

Konserwacja

Joanna Dziewanowska-Stefańczyk, Julia Kłosińska, Michał Kożurno

Realizacja wystawy

Zespół realizacji wystaw MSN

Przewodnik po wystawie

www.waliszewska.artmuseum.pl

Opracowanie graficzne wystawy

OKI OKI Studio

Projekt strony internetowej

Huncwot

Współpraca

Michał Bachta, Agata Górska-Campagno, Meagan Down, Agnieszka Jędrzejczyk, Maciej Janicki, Artur Jeziorek, Kamil Jóźwik, Andrzej Kowalski, Maciej Kropiwnicki, Anna Nagadowska, Jarosław Paruch, Sylwia Radzikowska, Anna Ragan, Dagmara Rykalska, Eliza Sasak-Maciejczyk, Marcin Smyk, Katarzyna Szotkowska, Olga Szeluga, Agnieszka Tarasiuk-Sutryk

Podziękowania

Tomasz Bardamu, Artur Grucela, Ania Goszczyńska, Joanna Tabor (Katedra Językoznawstwa Ogólnego, Migowego i Bałtystyki Uniwersytetu Warszawskiego).

Podziękowania dla Heleny Czerneckiej za wsparcie finansowe programu publicznego.


Partnerzy wystawy

Partnerzy wystawy

Logo Litewski Instytut Kultury Logo Korn/Ferry International Logo Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Logo Huncwot

Działalność Muzeum i wybrane projekty finansuje

Logo MINISTERSTWO KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO

Siedzibę Muzeum oraz wybrane projekty finansuje m.st. Warszawa

Logo m. st. Warszawa

Mecenasi Muzeum i Kolekcji Muzeum

Logo EY - pionowe Logo Allegro

Partnerzy Strategiczni Muzeum

Logo Ergo Hestia Logo Artystyczna Podróż Hestii

Partner prawny Muzeum

Logo DZP

Współpraca medialna

Logo Pismo Logo Notes na 6 tygodni Logo Zwierciadło